Groene walstroom voor offshore-kraanschepen van Heerema
Decennialang waren zeeschepen grote vervuilers in de Rotterdamse haven. Offshore dienstverlener Heerema brengt daar samen met Eneco verandering in: de enorme kraanschepen worden in de haven met groene walstroom gevoed, direct uit de windturbines bij Rozenburg.Walstroom is stroom uit een stopcontact aan de kade. Slim, want daardoor hoeven schepen als ze in de haven liggen niet langer met dieselgeneratoren hun eigen elektriciteit op te wekken. In de binnenvaart is dat al gebruikelijk. Maar in de zware offshore nog niet: daar zijn nog flinke stappen nodig om de schepen ‘aan de stekker’ te leggen.
Drijvende fabrieken
Dat gold zeker voor de enorme kraanschepen van Heerema Marine Contractors. Die schepen vervoeren en installeren over de hele wereld immense installaties op zee, bijvoorbeeld voor de olie- en gasindustrie en steeds vaker voor bouwers van offshore windparken.‘Het zijn in feite drijvende fabrieken die 24 uur per dag in bedrijf zijn’, schetsen Erik van Hintum en Hedzer Keulen van Heerema, samen met Vincent Doedée initiatiefnemers van het project. Alles aan boord werkt elektrisch en dat kost veel stroom, zelfs in de haven als het schip stilligt voor onderhoud.’ Al die stroom wordt normaal gesproken opgewekt met enorme dieselgeneratoren. ‘Dan gaat er per dag tot wel 25.000 liter diesel doorheen met alle uitlaatgassen, CO₂, NOx en geluidsoverlast van dien voor de bemanning en omwonenden.’
Minder uitstoot, overlast en kosten
Dat zat Heerema niet lekker. Keulen: ‘We hebben als doel tachtig procent minder uitstoot in 2025. Dan moet je alles doen wat je kunt.’ Varend langs een rij Eneco-windturbines bij Rozenburg kwamen Van Hintum en Keulen op het idee van groene walstroom. Van Hintum: ‘Wij dachten: hoe mooi zou het zijn als de stroom van die windmolens direct naar onze schepen komt? Dan zouden we in de haven onze dieselgeneratoren uit kunnen laten. Dat betekent minder overlast, minder uitstoot en minder kosten voor CO₂-compensatie.’ Begin 2018 gingen Van Hintum en Doedée op verkenning langs diverse betrokken instanties: van Eneco – eigenaar van het windmolenpark – tot de gemeente en het Havenbedrijf Rotterdam, maar ook de circa tienduizend inwoners van Rozenburg.
Radicale elektrificatie
‘Het leek ons in essentie niet moeilijk: molen, snoertje, stekkertje…’, blikt Van Hintum terug, ‘maar de praktijk was weerbarstig en voor alle betrokkenen was het nieuw.’ Dat begon al bij de techniek. Stefan van Doorn, die bij Eneco als projectontwikkelaar de kar trok: ‘Het plan van Erik en Vincent sloot naadloos aan bij de voorloper van ons One Planet plan (zie ook kader, red.). Wij helpen klanten bij het versnellen van hun energietransitie richting klimaatneutraal: niet pas in 2050 maar al in 2035. Dat doen we op drie manieren: met radicale elektrificatie, het uitfaseren van aardgas en het versnellen van duurzame warmte. Walstroom is een perfect voorbeeld van radicale elektrificatie.’ Van Doorn: ‘Als de schepen van Heerema aan de wal hun generatoren uitlaten, scheelt dat jaarlijks 15.000 ton CO₂, 20 ton fijnstof, 5 ton zwavel en een aanzienlijke hoeveelheid stikstof – vergelijkbaar met de jaaruitstoot van vijfduizend dieselauto’s.’
Eneco’s One Planet plan
Als we de planeet leefbaar willen doorgeven aan volgende generaties moeten we de aarde niet verder laten opwarmen dan 1,5°C. Om daaraan bij te dragen heeft Eneco vanuit het One Planet plan de ambitie uitgesproken om al in 2035 klimaatneutraal te zijn. In de eigen activiteiten én in alle energie die het die we leveren aan onze klanten. Eneco wil haar ambitie bereiken door klanten te helpen verduurzamen, meer duurzame energie op te wekken en het energiesysteem te balanceren en optimaliseren.
Brugfunctie
De organisatie rond het ontwikkelen, financieren, bouwen en exploiteren van de walstroomvoorzieningen was een klus apart. Floor Schipper, programmamanager zero emission shipping/walstroom bij Havenbedrijf Rotterdam: ‘Voor de omwonenden betekent dit plan een verbetering van de leefbaarheid, maar ook dat er een transformatorhuisje moest komen in hun favoriete buitengebied. Door te zorgen dat deze netjes in het landschap is ingepast, is het gelukt.’De gemeente Rotterdam droeg eveneens bij. Wethouder duurzaamheid Arno Bonte: ‘Ze hadden bij hun begroting nog een zogeheten onrendabele top van twee miljoen euro en Rijkssubsidie voor walstroomprojecten was er toen nog niet. Maar hier was de maatschappelijke en gezondheidswinst voor de inwoners van Rozenburg zo groot dat we dit graag helpen mogelijk maken.’
