Weekvisie
Termijnprijzen in een licht dalende trend richting het einde van het gasjaar
20 november 2023 door Redactie EnecoSamenvatting
- Beperkte prijsbewegingen op de termijnmarkten- Noors onderhoud loopt ten einde
- Olieprijs verder gestegen als gevolg van productie beperkingen
- Per 1 oktober begint het nieuwe gasjaar
Terugblik korte termijn
De gasprijzen lieten in de afgelopen week beperkte fluctuaties zien. De dagvooruitprijs handelde deze week bijvoorbeeld ongeveer twee cent op en neer rond de 35 €ct/m3. Nu de gevolgen van de huidige staking bij enkele Australische LNG export locaties vooralsnog beperkt zijn, lijkt de markt rustig af te wachten hoe dit zich verder gaat ontwikkelen. De berichten zijn hoopvol dat er binnenkort een deal kan worden gesloten tussen Chevron en de bonden.Doordat er deze week veel wind stond, was de gasvraag ook minder groot. Het feit dat het onderhoud aan het Noorse Troll-veld tot het einde van deze week is verlengd heeft de gasprijs nauwelijks beïnvloed.
Hetzelfde relatief rustige beeld was ook zichtbaar bij de termijnprijzen. De termijnprijs van TTF gas voor de maand oktober handelde steevast dicht in de buurt van de dagvooruit gasprijs. Het enige opvallende is dat het prijsverschil tussen oktober en de daarop volgende frontmaanden kleiner is geworden. De gasprijs voor de tijdvakken na oktober vertoonden de afgelopen handelsdagen namelijk een licht dalende trend. Begin september was het prijsverschil tussen de maanden oktober en november bijvoorbeeld nog meer dan 10 €ct/m3. Inmiddels is dat verschil afgenomen tot zo’n 6 €ct/m3. Waarschijnlijk veroorzaakt doordat volgens de huidige planning het Noorse onderhoud begin november afgerond is.
Terugblik langetermijnprijzen gas en elektriciteit
De lichte neerwaartse prijsdruk is ook doorgesijpeld naar de termijncontracten voor de komende jaren. De termijnprijs voor de jaarblokken 2025 tot en met 2027 is ongeveer anderhalve cent lager dan een week geleden. Deze handelen afgerond rond de respectievelijk 45, 38 en 32 €ct/m3. Bij OTC elektriciteit is een vergelijkbare prijsontwikkeling te zien. In vergelijking met vorige week ook hier een prijsdaling van circa 3 euro/MWh. Voor de jaren 2025 tot en met 2027 handelt de baseload termijnprijs rond de respectievelijk 120, 113 en 103 euro/MWh.
Noors onderhoud loopt ten einde
De Noorse netbeheerder Gassco liet op hun website weten dat het onderhoud aan het Troll-veld wederom is verlengd. De verwachting is nu dat de volledige capaciteit van Troll (125 miljoen m3, ofwel bijna 40% van de totale Noorse beschikbare capaciteit) tot donderdag 21 september niet beschikbaar is. Dat gaf de kortetermijnprijzen van gas dinsdag nog wel een eindspurt aan het einde van de handelsdag. Maar woensdagochtend was dit al weer snel teruggezakt. De verwachting is nu dat Troll naar het einde van het weekend toe in stappen weer bijna helemaal terug zal komen. In oktober zal er dan nog zeer beperkt onderhoud plaatsvinden, waardoor het Noorse gasaanbod spoedig weer tot boven de 300 miljoen m3 per dag uit moet kunnen komen. Vanaf begin november tot eind januari is er overigens geen verder onderhoud gepland. De Europese gasopslagen zijn in de afgelopen week nauwelijks verder aangevuld. Dat komt doordat er ook zo nu en dan gas wordt onttrokken. De gemiddelde vulgraad is deze week rond de 95% blijft hangen.
Lage EPEX-spot prijzen
De afgelopen dagen werden vooral gekenmerkt door bovengemiddelde windsnelheden. Het effect daarvan was goed zichtbaar in de EPEX spot uurprijzen. De uurprijzen lieten sinds maandag in de middaguren vaak uurprijzen rondom nul zien. Vooral als er in de middag ook nog elektriciteit uit zonnepanelen bij kwam. Afgelopen dinsdag en woensdag waren de uurprijzen daardoor tussen 10 en 17u nul of licht negatief. Maar opvallend was ook dat dit vanaf middernacht tot 6u het geval was.
Niet verwonderlijk dat voor deze dagen zowel de baseload als peakload gemiddelden met respectievelijk 37 en 46 €/MWh erg laag waren. In de loop van donderdagochtend neemt de wind weer af. De spotprijzen voor 21 september lijken daardoor weer meer op het uurpatroon wat we de afgelopen periode gewend zijn: baseload net boven de 100 €/MWh en voor de peakuren gemiddeld ruim 120 €/MWh. Met in de avond tussen 20 en 21u zelfs een prijs van 245 €/MWh.
Ondanks het bij vlagen onstuimige weer hield de onbalansprijs zich over het algemeen vrij rustig. Er waren wel zo nu en dan de gebruikelijke korte uitschieters. Tennet was afgelopen dinsdag, even na middernacht, genoodzaakt om voor ruim een half uur noodvermogen af te roepen in opregelende richting. Dat was ook de enige keer deze week.
Emissierechten zakken verder, steenkool en olie duurder
De prijs van CO2 emissierechten neigt nog steeds omlaag. Het Dec-23 nadert de 80 €/ton, wat momenteel de onderkant is van de huidige bandbreedte. Het is de vraag of er wederom en herstel gaat komen. In de afgelopen twee jaar heeft de emissieprijs na het bereiken van de $70-80 een aantal keer weer fors kunnen oplopen. Het huidige niveau is dus een kruispunt, waarbij de richting niet geheel duidelijk is. Bij steenkool zijn de prijsbewegingen relatief klein. Het Jaarcontract 2024 handelde de afgelopen week redelijk stabiel rond de 130 $/ton. Toch lijkt de stijgende lijn die begin juni startte nog steeds in tact te zijn. Vooralsnog is een verdere stijging boven de 130-grens echter nog niet van toepassing, maar de tussentijdse prijsdalingen worden wel steeds kleiner. De olieprijs wordt door heel andere factoren gedreven. De stijgende lijn, die ook hier vanaf juni ingezet is, blijft voortduren. Voor het eerst sinds november 2022 is de Brent olieprijs boven de 95 $/vat verhandeld. De vrees is Rusland en Saoedi Arabië de huidige productiebeperkingen zeker tot het einde van het jaar willen voortzetten. Dit zou er volgens OPEC toe kunnen leiden dat in deze krappere markt een steeds groter aanbodtekort kan ontstaan. Met de huidige forse prijsstijging tot gevolg.Visie voor de komende week:
Per 1 oktober gaat het nieuwe gasjaar van start. Voor de laatste week van het huidige gasjaar wordt heel ander weer verwacht. Hoewel de weermodellen voor wat betreft de temperatuur aangeven dat deze in de buurt van het langjarig gemiddelde uitkomen, zal het aanbod van met name de wind veel lager zijn. Voor elektriciteit verwacht de markt momenteel dat de gemiddelde spotprijs voor volgnde week rond de 100 €/MWh zal uitkomen. Doordat er minder wind staat, zal er fors meer elektriciteit opgewekt gaan worden door gasgestookte centrales. De Maasvlakte 3 centrale is afgelopen woensdag aan het begin van de middag ongepland uitgevallen. De huidige opgave is dat deze steenkool-gestookte centrale pas vrijdag 29 september weer beschikbaar komt, waarmee ruim 1000 MW aan capaciteit voorlopig uitgevallen is.De gasaanvoer blijft goed, helemaal omdat na het weekend een groot deel van de Noorse aanvoer weer beschikbaar moet komen. Daarnaast blijft ook de LNG aanvoer naar Europa goed op peil. Deze maand worden er bij de Britse terminals nog vijf schepen verwacht. Bij de Nederlandse overslag terminals worden tot eind volgende week nog drie LNG-schepen verwacht. En bij het Duitse Wilhelmshaven staan er ook twee ladingen op de planning. Tot het einde van deze maand (en tevens gasjaar) is het daarom aannemelijk dat de huidige lichte neerwaartse prijsdruk zal aanhouden.
