Prijzen niet onder de indruk van ‘cold snap’

Het laatste nieuws
Diverse media berichtten deze week over het aanzetten van de ‘waakvlamstand’ bij twee Nederlandse gasvelden. Hiertoe werd opdracht gegeven door staatssecretaris Vijlbrief omdat dinsdag het etmaalgemiddelde lager lag dan -6,5 graden Celsius. Aangezien het etmaalgemiddelde al snel weer opliep, is deze waakvlamstand slechts één dag van toepassing geweest. Vanaf 1 oktober 2024 worden de gasputten van het Groningenveld definitief ingesloten, en is een dergelijke waakvlamstand niet meer mogelijk.

Gasunie liet weten dat er in november drie boorgaten zijn aangetroffen in de nieuwe pijpleiding tussen de LNG-terminal bij Brunsbüttel (Duitsland) en het landelijke gasnetwerk. Dit is vermoedelijk het gevolg geweest van sabotage. Inmiddels zijn de gaten gerepareerd. De ingebruikname van de pijpleiding staat nu gepland voor deze februari, waardoor de maximale capaciteit van de LNG-terminal wordt uitgebreid van 3,5 naar 7,5 miljard m³ per jaar. De Duitse overheid doet verder onderzoek naar de vermeende sabotage.
De situatie in de Rode Zee zorgt ervoor dat Europa de meest aantrekkelijke bestemming blijft voor Amerikaanse LNG. De lage vraag in Azië door bovengemiddelde temperaturen draagt ook bij aan een behoorlijk rooskleurig LNG-beeld voor de rest van de winter en de komende lente. De toegenomen importcapaciteit en de financiële slagkracht van met name West-Europa laten de zorgen om de leveringszekerheid voor deze en volgende winters langzaam wegebben. 

Het afgelopen halfjaar was Frankrijk al verreweg de grootste exporteur van elektriciteit in Europa, en hier lijkt voorlopig geen verandering in te komen. Doordat steeds meer werkzaamheden bij de Franse kerncentrales worden afgerond, wordt er vooral veel geëxporteerd naar Groot-Brittannië. Voor de rest van de maand wordt een draaiend vermogen van 54 GW verwacht. Dat zou ruim 4,5 GW boven het vijfjarig gemiddeld zijn. Echter, exploitant EdF is doorgaans iets te enthousiast met hun verwachtingen dus het kan ook zomaar enkele gigawatts lager uitvallen.

Aangezien deze week verreweg de koudste week was tot nu toe deze winter, is er flink wat gas onttrokken uit de voorraden. De Nederlandse vulgraad is inmiddels gedaald tot onder 80%, maar dat is nog steeds boven het niveau van voorgaande jaren. Afgelopen woensdag liep de Nederlandse gasvraag op naar 212 miljoen m³ dag, het hoogste peil sinds de gaswinter begon op 1 oktober. De Europese vulgraad staat nog op 82% en de Duitse bergingen zijn zelfs nog voor 87% gevuld.
Deze comfortabele aanbodsituatie is mede te danken aan recordgasproductie in Noorwegen gedurende de maand december. Over het hele jaar bezien, lag de Noorse productie in 2023 lager dan in 2022. Dat kwam vooral doordat in 2022 veel onderhoud werd uitgesteld om West-Europa te blijven voorzien van gas tijdens de energiecrisis (en om te profiteren van het hoge prijspeil).

Termijnprijzen niet onder de induk van ‘cold snap’
Ondanks het feit dat het KNMI de komende twee weken temperaturen verwacht die onder het langjarig gemiddelde liggen, bewegen de gas- en elektriciteitsprijzen maar zeer beperkt. De verwachtingen voor week 4 en 5 zijn dat de temperatuur en de windkracht weer opkrabbelen, niet alleen in Nederland maar in heel Europa.

Als we de belangrijkste tijdvakken op een rijtje zetten, dan zien we op de gasmarkt week-op-week vrij weinig verschuivingen. De voorkant van de prijscurve is iets omlaag, terwijl de jaarcontracten 2025 t/m 2028 stabiliseren. Bij elektriciteit is het beeld anders, want daar heeft de dalende emissierechtenprijs gezorgd voor prijsdalingen over de hele linie. De handelsperiodes t/m eind 2025 staan zo’n vijf tot tien procent lager dan een week geleden, met de grootste prijsdalingen vooraan in de curve. Doordat de kou waarschijnlijk niet lang aanhoudt, zijn er deze winter minder emissierechten nodig om de uitstoot van gas- en steenkoolcentrales mee op te vangen. Daarnaast blijven wind- en zonproductie stevig doorgroeien, waardoor de traditionele centrales minder draaiuren maken. Dit heeft ervoor gezorgd dat de EUA-prijs sinds de jaarwisseling gedaald is van 80 naar 70 €/ton. Een dalende elektriciteitsprijs in combinatie met een stabiele gasprijs zorgt logischerwijs voor minder goede spark spreads en dat zien we hoofdzakelijk terug in de spark spreads voor de resterende tijdvakken voor 2024.

De steenkolenprijs veerde ook even op toen er lage temperaturen werden aangekondigd, maar de voorraden zijn ruim genoeg om de hogere vraag te kunnen verteren. Het leidende 2024-jaarcontract kan tot 26 januari verhandeld worden en blijft rond 100 $/ton bewegen. Ondanks de onrust op de Rode Zee en in Libië zit er geen duidelijke prijsrichting op een vat Brent-olie. De afgelopen maand wordt er hoofdzakelijk tussen 75 en 80 $/vat gehandeld. 

EPEX- en daggasprijzen relatief stabiel
Ondanks het feit dat het KNMI de komende twee weken temperaturen verwacht die onder het langjarig gemiddelde liggen, bewegen de gas- en elektriciteitsprijzen maar zeer beperkt. De verwachtingen voor week 4 en 5 zijn dat de temperatuur en de windkracht weer opkrabbelen, niet alleen in Nederland maar in heel Europa.

Als we de belangrijkste tijdvakken op een rijtje zetten, dan zien we op de gasmarkt week-op-week vrij weinig verschuivingen. De voorkant van de prijscurve is iets omlaag, terwijl de jaarcontracten 2025 t/m 2028 stabiliseren. Bij elektriciteit is het beeld anders, want daar heeft de dalende emissierechtenprijs gezorgd voor prijsdalingen over de hele linie. De handelsperiodes t/m eind 2025 staan zo’n vijf tot tien procent lager dan een week geleden, met de grootste prijsdalingen vooraan in de curve. Doordat de kou waarschijnlijk niet lang aanhoudt, zijn er deze winter minder emissierechten nodig om de uitstoot van gas- en steenkoolcentrales mee op te vangen. Daarnaast blijven wind- en zonproductie stevig doorgroeien, waardoor de traditionele centrales minder draaiuren maken. Dit heeft ervoor gezorgd dat de EUA-prijs sinds de jaarwisseling gedaald is van 80 naar 70 €/ton. Een dalende elektriciteitsprijs in combinatie met een stabiele gasprijs zorgt logischerwijs voor minder goede spark spreads en dat zien we hoofdzakelijk terug in de spark spreads voor de resterende tijdvakken voor 2024.

De steenkolenprijs veerde ook even op toen er lage temperaturen werden aangekondigd, maar de voorraden zijn ruim genoeg om de hogere vraag te kunnen verteren. Het leidende 2024-jaarcontract kan tot 26 januari verhandeld worden en blijft rond 100 $/ton bewegen. Ondanks de onrust op de Rode Zee en in Libië zit er geen duidelijke prijsrichting op een vat Brent-olie. De afgelopen maand wordt er hoofdzakelijk tussen 75 en 80 $/vat gehandeld. 

Door de constante weersomstandigheden met vrij weinig wind en veel zon lieten de EPEX-prijzen in de afgelopen week een regelmatig patroon zien. In de hele vroege ochtenduren of middag op de dag troffen we de laagste uurprijzen aan, die tussen 70 en 90 €/MWh bewogen. Tijdens de ochtend- en avondpiek liepen de prijzen op naar 130 tot 150 €/MWh. De gemiddelde EPEX-prijs over de laatste zeven dagen was ruim 95 €/MWh. Er waren geen grootschalige, onverwachte verstoringen in het elektriciteitsaanbod, waardoor ook de onbalansprijzen geen langdurende pieken vertoonden. Er is dit jaar nog geen noodvermogen afgeroepen door Tennet.

De daggasprijs kende afgelopen weekend een korte opleving toen ook het voorste maandcontract (FEB’24) opliep. Er werd toen een prijs genoteerd van 33 à 34 €ct/m³. Doordat de kou van korte duur lijkt, is ook het februari-contract weer gedaald en daggas daalt mee naar 30 à 31 €ct/m³. Sinds medio december wordt gehandeld in een range van 30 tot 35 €ct/m³.