Kortetermijnprijzen toch weer omlaag
10 oktober 2024 door Redactie EnecoSamenvatting
- Het prijsverschil tussen Europa en Azië voor LNG-levering in november is fors kleiner geworden.
- De vulgraad van de Nederlandse gasvoorraden stabiliseert.
- Volatiele start van de maand voor zowel handel in olie als emissierechten.
- Deze tijd van het jaar heeft wind een grotere invloed op EPEX spotprijzen.
Marktontwikkelingen
De bovenstaande tabel met de week-op-week ontwikkeling van de termijnprijzen van gas en elektriciteit geeft slechts een beperkt beeld van de beweging die er in de tussenliggende handelsdagen is geweest. Zowel bij gas als elektriciteit noteerden de kortetermijnprijzen op woensdag 9 oktober uiteindelijk lager in vergelijking met vorige week. De termijncontracten voor 2025 en verder zijn nagenoeg onveranderd.
Echter, vooral voor de gasprijzen gold dat de stijgende lijn die medio september werd ingezet, nog tot eind vorige week werd voortgezet. Zo steeg het maandcontract voor november’24 afgelopen vrijdag nog door tot circa 41 €ct/m3. Ook de dagvooruit gasprijs liep tot het weekend op tot bijna 40 €ct/m3. Zelfs het 2025-jaarcontract stond vlak voor het weekend rond de 39 €ct/m3.
De eerste week van oktober was kouder dan eerder werd verwacht, met name gedurende de nachten wanneer de temperatuur ruim onder de 10 graden Celsius zakte. Dit zorgde voor een hoger gasverbruik voor verwarming. Daarnaast zorgden de opgelopen spanningen in het Midden-Oosten waarschijnlijk voor een tijdelijke extra opwaartse prijsdruk.
Prijsverschil met Azië geslonken
Deze prijsstijging betekende tegelijkertijd dat het prijsverschil voor de front-maand november tussen TTF en de Aziatische tegenhanger EAX verder is verkleind. Medio september was het prijsverschil nog omgerekend ruim 4 €ct/m3. Dat is inmiddels geslonken naar iets meer dan 1 €ct/m3. ICIS meldde dat er daardoor waarschijnlijk vijf LNG-schepen hun koers van Azië naar Europa hebben verlegd.
Deze week dalende kortetermijnprijzen
In de handelssessies van deze week lieten toch weer een prijsdaling zien. De dagvooruit gasprijs en de contracten tot en met Q1’25 zijn in drie dagen tijd bijna 10 procent gedaald. Zo handelde de dagvooruit gasprijs woensdag aan het einde van de middag rond de 37 €ct/m3. Deze is daarmee weer terug op het niveau van eind september en tevens ruim een halve cent onder de prijs van de eerste front-maand november gezakt.
Ondanks dat de winter nog moet beginnen, verschuift de aandacht langzamerhand naar de volgende zomerperiode. De gasprijs voor de komende zomerperiode is deze week namelijk veel minder gedaald. Vrijdag aan het einde van de dag noteerden de termijncontracten voor de zomermaanden rond de 38,5 €ct/m3. Woensdagmiddag was dat nog geen vijf procent lager, rond de 37 €ct/m3. De daling is dus een stuk minder dan bij de contracten voor de komende winterperiode. De termijncontracten vanaf de zomer van 2026 lieten overigens nauwelijks prijsschommelingen zien. Het 2026-jaarcontract handelt rond de 33 €ct/m3 en voor 2027 is dat rond de 28 €ct/m3.
Nederlandse vulgraad gasvoorraden stabiliseert
Het eerder genoemde effect van de temperatuur die tot drie graden onder het seizoengemiddelde lag, was ook zichtbaar aan het verloop van de vulgraad bij de Nederlandse gasopslagen. Dat wijkt namelijk af van de gestage vulling in andere Europese landen. Sinds begin oktober is er in Nederland vooral op doordeweekse dagen per saldo een beetje gas onttrokken. De onttrekking was slechts 0,2 procentpunt, dus maar heel beperkt. Dat betekent wel dat de Nederlandse gasopslagen deze maand nog niet verder zijn aangevuld. De vulling is daardoor blijven steken op een gemiddelde van 92,5%.
De andere Europese landen met veel gasopslag capaciteit, Duitsland, Italië en Frankrijk, zagen de vulgraad in de afgelopen week wel toenemen. In alle gevallen met ongeveer 0,5 procentpunt. Dat betekent dat het Europese gemiddelde langzaam maar zeker naar de 95% toe kruipt. Voor Duitsland en Italië is dat inmiddels ongeveer 97%. Frankrijk heeft met 93% inmiddels een kleine voorsprong op ons land opgebouwd.
Emissierechten, steenkool en olie
Op 30 september was de laatste dag waarop deelnemers aan het EU ETS-handelssysteem hun emissierechten voor hun uitstoot over 2023 konden vastleggen. Wat opvalt aan de prijsontwikkeling sinds begin oktober in een dalende lijn is terechtgekomen. Tot woensdagochtend daalde het richtinggevende december’24 contract namelijk van bijna 66 richting de 60 €/ton. Vooralsnog lijkt dit een bodem te zijn, want donderdagochtend werd het contract hoger verhandeld rond de 63,5 €/ton.
Steenkool steeg eind vorige week, net als gas, ook verder. Het 2025-jaarcontract klom in twee dagen tijd van de 121 naar 128 $/ton. Daarmee kwam de $130 van afgelopen augustus weer in zicht. Deze week is de prijs enigszins gedaald tot 125 $/ton. Dat is dus niet zoveel als bij gas het geval is.
De olieprijs reageerde fors in de week na 1 oktober op de toegenomen spanningen in het Midden-Oosten. In de eerste vijf handelsdagen van de maand oktober steeg de prijs voor een 159 litervat Brent-olie met tien dollar tot ruim $81. Sinds dinsdag is echter weer een daling ingezet, waardoor de helft van de stijging inmiddels teniet is gedaan. Volgens berichten zijn er gesprekken gaande over een staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas, waardoor de focus weer verschoven is naar de verzwakkende wereldwijde vraag naar olie.
Spotprijsontwikkeling elektriciteit
Voor de EPEX spot uurprijzen lieten vrijwel dagelijks een dagpatroon zien met de welbekende ochtend- en avondpiek. Ondanks dat de opwekking uit zonnepanelen nog aanzienlijk is, worden het algehele prijsniveau steeds meer bepaald door de windkracht. Op dagen waarin de wind zich niet of beperkt liet gelden, lagen uurprijzen voor ochtendpiek rond de 100 €/MWh en de avondpiek grofweg tussen de 130 tot 160 €/MWh. Opvallende uitschieter was maandagavond 7 oktober. De wind viel toen vanaf 18u vrijwel weg, met tot gevolg dat tussen 18-20u de spotprijs opliep tot ruim 200 euro/MWh. De zondagmiddag ervoor was juist het tegenovergestelde aan de hand. De wind nam in de middag toe en in combinatie met de zon en beperkte elektriciteitsafname werden vier uren met een prijs dicht rond nul gesetteld. Daarvan waarvan er twee uren met -0,01 €/MWh, waardoor het aantal uren met een negatieve prijs inmiddels is opgelopen tot 436 voor dit jaar.
Verwachtingen voor de komende week
Het onderhoud seizoen van het Noorse gasnetwerk loopt op z’n einde. Gassco meldt enkele vertragingen in de opstart. De planning is op het moment van schrijven dat de laatste werkzaamheden eind oktober verholpen zijn. Bij een drietal punten wordt een compressorstoring gemeld. Daar is de looptijd nog onzeker. Het effect van de huidige uitval is beperkt. Momenteel is de totale Noorse exportcapaciteit met ruim 300 miljoen m3 per dag bijna 90% van de maximum mogelijke capaciteit.De LNG aanvoer naar de Nederlandse terminals blijft momenteel wel iets achter in vergelijking met een jaar geleden. Tot eind volgende week worden er vier schepen verwacht. Verder wordt er voor de komende week wederom een lagere temperatuur verwacht. Overdag maximaal rond de 12 en ’s nachts een minimum van ongeveer 5 graden Celsius. Dit zal de gasvraag voor verwarming wederom doen laten stijgen. De wisselvallige windsnelheid zal, net als in de afgelopen week, een fors effect hebben op de EPEX spotprijzen. Voor komende week zal de gemiddelde prijs niet veel afwijken en rond de 80 euro/MWh liggen. Maar de verschillen tussen de dagen kunnen wederom behoorlijk zijn.
Verder vermeldt Tennet dat op 12 en 13 oktober de importcapaciteit voor elektriciteit van zowel NorNed als Cobra volledig wegvalt. Dat betekent dat er in 2x 700 MW import vanuit respectievelijk Noorwegen en Denemarken niet beschikbaar zal zijn. Aansluitend geldt voor beide kabelverbindingen een beperkte capaciteit tot aan het einde van middag op 18 oktober.
