Kortetermijnprijzen gedaald nu er meer gas uit Noorwegen komt

Samenvatting:

• Vakantieperiode geeft nog geen rust op de markten

• Voldoende gasaanvoer, maar markt kijkt al naar de volgende Noorse onderhoudsperiode

• Nederlandse vulling van gasopslagen maken inhaalslag in vergelijking met Duitsland

• Voor komend weekend weer lage spotprijzen voor elektriciteit verwacht

Waar de maand juni gekenmerkt werd door oplopende gas- en elektriciteitsprijzen en zeer volatiele handelsdagen, vertoont de huidige maand een heel ander beeld. Juli ging van start met het vooruitzicht dat er een eind zou komen aan het eerste deel van het Noorse onderhoud seizoen. Bij Nyhamna en het Troll-veld was er wel enige vertraging. Maar sinds begin deze week is in principe alle capaciteit weer beschikbaar (enkele kleinere verstoringen daargelaten).
Dat betekent dat er momenteel weer ruim 300 miljoen m3 Noors gas per dag de Europese markt op komt. Dit heeft de afgelopen twee weken vooral de kortetermijnprijzen behoorlijk onder druk gezet.

Kortetermijnprijzen zijn het meest gedaald
Sinds het verschijnen van het vorige marktnieuws, twee weken geleden, zijn de dagvooruit gasprijs en de termijnprijzen voor de maanden augustus tot en met oktober (van gas, maar ook van elektriciteit) met circa 20% gedaald. Zo is de dagvooruit gasprijs gedaald van bijna 34 tot onder de 25 €ct/m3 (voor 18 juli). Opvallend was ook dat de maand oktober bijna in dezelfde vaart (van 39 naar 32 €ct/m3) mee daalde. Oktober is normaliter de start van het winterseizoen en ook de maand waar de gasvoorraden nog zoveel mogelijk worden aangevuld.

Het prijsverschil met de maand november is daardoor ook toegenomen. November 2023 handelt momenteel ruim 10 €ct/m3 hoger dan oktober. Ook is het prijsverschil tussen de frontmaand augustus en de komende wintermaanden opgelopen tot ongeveer 25 €ct/m3.

De gasprijzen voor middellange termijn (december 2023 tot en met het eerste kwartaal van 2025) waren in de vorige handelsweek ongeveer vijf cent gedaald. Op 7 juli lag het prijsniveau namelijk nog tegen de 55 €ct/m3. Afgelopen maandag was dit gedaald tot circa 50 €ct/m3.
Nog verder vooruit, de jaarblokken 2026 en 2027, zijn vorige week maar heel beperkt gedaald en staan inmiddels op hetzelfde prijsniveau als twee weken geleden. Goed beschouwd worden deze jaarblokken al sinds eind maart in een nauwe bandbreedte van enkele centen verhandeld. Voor het jaarblok 2026 is dat grofweg tussen de 30 en 35 €ct/m3 en voor jaarblok 2027 is dat tussen de 25 en 30 €ct/m3. Deze week is weer een lichte stijging naar de bovengrens waar te nemen.

Volatiliteit lijkt weer wat toe te nemen
Afgelopen dinsdag en woensdag reageerden de korte- en middellange termijnprijzen toch wat onrustig. Met een plotselinge prijsstijging van 2 €ct/m3 in hooguit twee uur tijd, gevolgd door een net zo grote daling.

Wat daarbij mee speelt, is dat we nu midden in de vakantieperiode zitten. Aan de verhandelde volumes is dat nog niet direct te zien, maar er zijn wel minder handelaren in de markt actief. Dat kan dan snel leiden tot een wat grotere prijsvolatiliteit.

Markt kijkt al vooruit naar tweede fase Noors onderhoud
Tegelijkertijd kijkt te markt toch met wat spanning naar de komende weken. De eerste fase van het Noorse onderhoud is dan voorbij, maar in augustus zal de tweede fase van start gaan.

In eerste helft van de maand zal dat volgens de huidige planning nog beperkt zijn tot een vermindering met 40 miljoen m3 per dag. Eind augustus loopt dit op naar 100 miljoen m3 per dag. Het zwaartepunt ligt in september. Vooral begin september, dan zal gedurende ongeveer twee weken ruim de helft van de capaciteit (met een piek tot 174 miljoen m3 per dag) niet beschikbaar zijn. Verdere verstoringen buiten beschouwing gelaten, betekent dit dat er in de maand september gemiddeld 100 miljoen m3 per dag niet beschikbaar zal zijn.

Status van de gasvoorraden
Ook in de afgelopen weken zijn de Europese gasvoorraden onverminderd verder gevuld. Het Europese gemiddelde ligt inmiddels op ruim 82%. Dat komt met name doordat de totale gasvraag nog steeds erg laag is.

In Nederland was het afgelopen weekend net iets meer dan 40 miljoen m3 per dag nodig voor verbruik. Per dag kon er circa 70 miljoen m3 aan de Nederlandse opslagen worden toegevoegd. Daardoor is de achterstand die de gezamenlijke opslagen hadden ten opzichten van onze oosterburen inmiddels ingelopen. Zowel in Nederland als in Duitsland is de vulgraad inmiddels de 84% gepasseerd. Dat is dus net boven het Europese gemiddelde.
In dit tempo zullen de voorraden ruimschoots op tijd gevuld kunnen zijn. Wel dient opgemerkt te worden dat de laatste 5 tot 10 procentpunt moeizamer zal gaan, doordat de druk in de voorraden steeds hoger wordt.

Terugblik emissierechten, steenkool en elektriciteit
Het was opvallend dat de prijsvorming van emissierechten sinds het begin van de maand tot afgelopen dinsdag voornamelijk zijwaarts bewoog. Het December 2023 contract bleef bijna drie weken in een bandbreedte tussen de 85 en 88 €/ton hangen. Vanaf woensdagmiddag (19 juli) lijkt het dan toch tot een hernieuwde stijging te komen. Het is afwachten of er wederom een poging wordt gedaan om naar deze ‘psychologische’ prijsgrens te gaan. Donderdag aan het einde van de ochtend wordt het genoemde contract verhandeld voor 90 €/ton.

In de afgelopen anderhalf jaar bleek de €100-grens een stevige weerstand te vormen, waar de prijs diverse malen op afketste. Eigenlijk zitten de emissierechten dus al ruim anderhalf jaar in een zijwaartse trend.

Steenkool liet (net als gas) in vorige handelsweek, na een aanvankelijke stijging in juni ook een prijsdaling zien van bijna 20% naar de 100 /ton. Sinds het begin van deze week is er toch weer een stijging te zien. Inmiddels is de helft van de genoemde daling alweer tenietgedaan. Alle termijnen tot en met 2025 waar in gehandeld wordt, liggen momenteel in een krappe range rondom de 110 $/ton.

De termijnhandel in elektriciteit is nog altijd beperkt. De noteringen volgen die van gas en steenkool op de voet. Dus ook hier is er sprake van een daling op de kortetermijncontracten. Het jaarcontract voor 2024 daalde vorige week donderdag (13 juli) even tot onder de 120 €/MWh. Ook hier geldt dat deze daling deze week voor een groot deel weer teniet is gedaan. De inschatting van donderdagochtend is namelijk 131 €/MWh.

De EPEX spot uurprijzen lieten een aantal verrassingen zien. In het afgelopen weekend, maar ook nog op maandag stond er een stevige wind, naast dat het ook vrij zonnig weer was. Dat resulteerde in de nodige uren met negatieve prijzen. Vooral zondag 16 juli was het raak met 15 aaneengesloten uren tussen 3 uur ’s nachts en 18u ’s avonds (variërend van -0,07 tot -73,76 €/MWh). De gemiddelde baseloadprijs kwam daardoor, niet verrassend, uit op slechts 10,66 €/MWh. Verder waren er alleen op maandagmiddag enkele uren met een licht negatieve prijs. De overige dagen lieten een patroon zien dat minder extreem was. In de ochtendpiek uurprijzen rond de 100 €/MWh en in de avonduren oplopend tot maximaal 188 €/MWh.

In de afgelopen twee weken was Tennet een viertal keer genoodzaakt om noodvermogen af te roepen om het net in balans te houden. Alle keren was het overigens in opregelende richting. Dinsdagavond 18 juli was het de laatste keer dat dat nodig was. De onbalansprijs schoot toen even naar de 1700 €/MWh. Verder bleef de onbalansprijs redelijk goed in de buurt van het EPEX uurniveau.

De gasaanvoer is momenteel goed. Voor de komende week worden er drie LNG schepen verwacht die de Nederlandse terminals als bestemming hebben. Als er geen grote verstoringen gemeld worden in de Noorse aanvoer, is daar de komende weken ook gasvolume voldoende beschikbaar om de voorraden voor meer dan 90% gevuld te krijgen. Dat zou de markt voldoende vertrouwen moeten geven om de volgende Noorse onderhoudsfase door te komen.

De weersverwachting voor de komende weken in onze omgeving laat een wat wisselvallig beeld zien. Voor het komende weekend (en vooral zondag) wordt er meer wind verwacht. Dat zou de EPEX uurprijzen wederom flink omlaag kunnen drukken. De markt verwacht momenteel voor het weekend een gemiddelde baseloadprijs van nog geen 40 €/MWh.

Zoals in de afgelopen dagen ook te zien was, leidt het vakantie seizoen niet direct tot een rustiger prijsverloop. Doordat er minder handelende partijen zijn, kan dit juist leiden tot volatielere handelssessies. De kans is daarmee groot termijnprijzen voornamelijk zijwaarts in een relatief brede bandbreedte van enkele centen per m3 bij gas en euro’s per MWh voor elektriciteit zullen bewegen.

We houden met dit marktnieuws het ritme van eens per twee weken aan tot aan eind augustus. Op 3 augustus verschijnt het volgende marktnieuws.