Is de gasmarkt ‘risico-moe’?
25 januari 2024 door Redactie EnecoSamenvatting
- Gasprijzen relatief stabiel ondanks LNG-omleidingen
- Elektriciteitsprijzen nog steeds licht dalend
- Gasvraag Nederland kwart lager dan twee jaar terug
- VS pauzeert investeringsbeslissingen LNG
Is de gasmarkt ‘risico-moe’?
Bij het vergelijken van de prijzenset van deze woensdagmiddag met die van de woensdagmiddag ervoor, valt op dat er puntje-bij-paaltje niet gek veel veranderd is. Bij gas zien we een lichte prijsstijging op alle tijdvakken. De Q1-contracten voor 2025 en 2026 zijn de duurste van de hele prijscurve. Hier zit logischerwijs een flink koude-risico in verdisconteerd.
De markt lijkt verder wat ‘risico-moe’ te zijn en reageert veel minder heftig op (geopolitieke) ontwikkelingen dan een aantal maanden terug. Ook korte, ongeplande verstoringen in Noorwegen oefenen nauwelijks invloed uit op de gasprijs.
Bij elektriciteit zien we nog steeds een licht dalende trend, ondanks dat de emissierechtenprijs weer iets aan het opkrabbelen is. Vergeleken met vorige week staan alle 2024-tijdvakken lager. Ook op de jaren 2026 t/m 2028 buigen de prijslijnen omlaag. Opvallend is dat het 2028-jaarcontract week-op-week ca. 8% gedaald is. Het is echter een product dat nog weinig verhandeld wordt en bij lage handelsvolumes vinden grote prijsbewegingen sneller plaats. De prijs voor groenestroomcertificaten (GvO’s) is de afgelopen weken stevig gedaald. Dit heeft vooral te maken met aanbodkant, want door de diverse stormen is de GvO-markt flink aangevuld met waterkracht- en windcertificaten.
De emissierechtenprijs stond de laatste maanden onder forse druk. Halverwege 2023 werd de 100 €/ton nog bijna aangetikt. Vanaf medio oktober gleed de prijs naar 80 €/ton en in het nieuwe jaar werd de duikvlucht richting 60 €/ton ingezet. Inmiddels lijkt de markt wat te herstellen en wordt er rond 65 €/ton gehandeld. De toename van zon- en windenergie zorgt voor lagere vraag naar emissierechten. Uiteraard speelt ook de vraagvernietiging bij de industrie een belangrijke rol, waardoor minder rechten gekocht worden om de CO₂-uitstoot mee af te dekken. Daarnaast worden er vanwege het financieren van het REPowerEU-plan meer rechten geveild dan eerder was gepland. De prijsstijging van de laatste dagen wordt vermoedelijk veroorzaakt door ‘short covering’ van marktpartijen en door speculanten die gebruik willen maken van het lage prijspeil.
Gasvoorraden en gasvraag
Door de frisse periode die achter ons ligt, is de vulgraad van de Europese gasvoorraden nu gedaald tot onder 75%. Duitsland zit hier nog iets boven vooral vanwege de gezonde aanvoer van Noors gas. Nederland staat iets onder 70%. Door de gestegen temperaturen en stevige windsnelheden is de verwachting dat er de komende weken veel minder gas uit de voorraden onttrokken zal worden.
De Nederlandse gasvraag over 2023 is uitgekomen op 28,3 miljard m3. In 2021 was dit nog 38,4 miljard m3. Op dit moment zit er nog ruim 11 miljard m3 in de Nederlandse gasbergingen. In januari is er tot nu toe gemiddeld 100 miljoen m3 uit die bergingen gehaald. Als dit in februari zo doorzet (wat onwaarschijnlijk is), dan komt de vulgraad op 1 maart rond 46% uit.
Vooruitblik korte termijn
De winter keert voorlopig nog niet terug in Nederland. De maximumtemperaturen blijven de komende twee weken rond 10 graden Celsius schommelen en ’s nachts blijft het kwik over het algemeen ruim boven het vriespunt. Alleen komend weekend is er wellicht vorst aan de grond mogelijk. De wind neemt in kracht af ten opzichte van de stormachtige afgelopen dagen. Op land varieert dit dan van 3 tot 5 op de schaal van Beaufort.Ondanks de onrust op de Rode Zee blijft er vloeibaar gas vanuit Qatar naar Europa komen. Doordat schepen de langere route via Zuid-Afrika nemen, nemen de kosten wel toe voor de afnemende partij. Tot nu toe heeft dit nauwelijks effect gehad op de gasprijzen. Of wellicht dat de gasprijzen juist nog verder gedaald waren als de Suezkanaalroute wel veilig bevaarbaar was geweest. In Nederland staan er tot 3 februari nog zeker zeven gevulde LNG-tankers op stapel, met mogelijk nog eens twee aankomsten die nog niet bevestigd zijn.
Vanuit Frankrijk komen gemengde signalen m.b.t. de beschikbaarheid van de kerncentrales. De prognoses laten zien dat er in februari ruim boven het langjarig gemiddelde geproduceerd gaat worden, maar tegelijkertijd sijpelen er ook berichten door over stakingen en verlengde onderhoudsperiodes. Dit kan betekenen dat de gascentrales moeten bijspringen, wat opwaartse prijsdruk geeft aan de gasmarkt. In Noorwegen staat er tot medio maart nauwelijks onderhoud gepland. Deze woensdag en donderdag viel er 12,6 miljoen m3/dag weg door onderhoud bij het Kårstø-veld.
Vooruitblik 2024 en verder:
Diverse onderzoeks- en adviesgroepen proberen in te schatten hoe de vraag naar en het aanbod van energie zich gaan ontwikkelen in 2024. Zo ook Wood Mackenzie. In hun rapport van vorige week stippen ze diverse interessante onderwerpen aan:
- De transportovereenkomst tussen Naftogaz (Oekraïne) en GazProm (Rusland) voor doorvoer van gas via Oekraïne loopt eind dit jaar af. Vorig jaar werd er nog ca. 14 miljard m3 getransporteerd via deze route. De verwachting is dat de overeenkomst niet verlengd wordt. Het is nog de vraag in hoeverre dit volume via andere routes vervoerd kan worden.
- In twee jaar tijd is het Europese gasverbruik met ca. 87 miljard m3 afgenomen door vraagvernietiging (industrie), energiebesparing en toename van zon- en windenergie. Wood Mackenzie verwacht in 2024 vraagherstel ter grootte van 7 miljard m3.
- Zowel Noorwegen, Denemarken, Algerije als Turkije verhogen in 2024 de gasproductie. In Groot-Brittannië wordt juist een vermindering van de productie ingeschat vanwege verouderde gasvelden.
- De uitbreiding van LNG-productie in met name de VS en Qatar vanaf 2025/2026 kan ervoor zorgen dat er meer langetermijncontracten worden afgesloten voor de import van LNG.
- Duitsland gaat verder met het ontwikkelen van nieuwe LNG-importterminals. De drijvende installaties worden de komende jaren vervangen door ‘vaste’ terminals aan land, à la de Gate-terminal in Rotterdam.
Donderdagochtend berichtte Bloomberg dat de VS voorlopig investeringsbeslissingen (FID’s) pauzeert voor nieuwe LNG-productiefaciliteiten. Er wordt meer tijd uitgetrokken om de milieu-impact van deze fabrieken te bepalen. De verwachting was dat er dit jaar voor 70 miljard m3 aan FID’s genomen zou worden. Dat zijn projecten die waarschijnlijk tussen 2027 en 2032 gerealiseerd moesten worden. Deze beslissing heeft geen impact op al genomen investeringsbeslissingen, dus de komende jaren blijft er ook vanuit de VS veel nieuw vloeibaar gas op de markt komen.
