Gaswinter voorbij, gasprijzen dalen

• Gasvoorraden voor het eerst sinds november weer gevuld
• Langdurig noodvermogen afregelen op Paaszondag
• Zeer lage EPEX-prijzen voorspeld voor komend weekend
• Nieuwe Russische LNG-fabriek in zwaar weer

Het was een korte handelsweek en op de dagen dat er handel was, zagen we vooral omlaag buigende lijnen. Vorig jaar pakte de aprilmaand nog flink koud uit, maar daar lijkt dit jaar voorlopig geen sprake van te zijn. Daarnaast is het aanbod van gas en elektriciteit ruim te noemen, terwijl de vraag zich nog niet herstelt naar pre-energiecrisis-niveau. Week-op-week bekeken staan de gas- en elektriciteitsprijzen vrijwel over de hele linie enkele procenten lager. De emissierechtenprijs (EUA) sloot vorige week maandag nog op 65 €/ton, maar staat inmiddels rond 58 €/ton. Hierdoor daalt de elektriciteitsmarkt iets harder dan de gasmarkt. De warmtekosten zijn dus toegenomen en de spark spreads voor bijvoorbeeld komende winter staan er acht procent slechter voor dan een week terug. Een verklaring voor de teruglopende EUA-prijs is de weersverwachting; er staat veel wind en zon op het programma, waardoor gas- en steenkolencentrales minder draaien. Daardoor zijn er ook minder EUA’s nodig.

De laatste jaren staat het lange Paasweekend garant voor spektakel op de elektriciteitsmarkt. In deze periode met lage vraag duwen zon en wind de prijzen steeds verder omlaag. De gemiddelde EPEX-prijs in het weekend was met ruim 51 €/MWh vrij normaal te noemen, maar vooral maandag zakten de uurprijzen flink weg. Daarnaast werd er zondagmiddag van 12.25 tot 14.36 uur noodvermogen afregelen afgeroepen door Tennet. Volgens de data op energieopwek.nl was er op dat moment tussen 12 en 16 GW aan zon- en windvermogen beschikbaar. Hierdoor moesten o.a. WKK’s worden uitgezet en moest kasbelichting juist worden aangezet. Een uitgebreide analyse op dit fenomeen is te vinden op de LinkedIn-pagina van EnAppSys-directeur Jean-Paul Harreman.

Een ton steenkool kostte medio februari slechts 90 dollar, maar inmiddels is de prijs opgelopen naar 120 dollar/ton. In eerste instantie werd deze prijsstijging veroorzaakt door stijgende vraag in Azië, waardoor de mondiale markt krapper werd. Op dit moment speelt verder mee dat de Amerikaanse steenkolenexport hinder ondervindt van de ingestorte brug in Baltimore. Baltimore is één van de belangrijkste exportcentra van de VS. Dit heeft hoofdzakelijk impact op de leveringen aan Azië, maar ook hier geldt weer dat de krappere markt wereldwijd voor prijsstijgingen zorgt. In Nederland heeft dit niet direct invloed op de elektriciteitsprijzen, aangezien de kolencentrales op een relatief laag pitje draaien. Maar bijvoorbeeld in Polen zien we EPEX-prijzen steevast als hoogste van Europa uit de bus komen door het grote aandeel van steenkool in de elektriciteitsopwekking. Deze donderdag kwam Polen bijvoorbeeld gemiddeld op 97,21 €/MWh uit, terwijl Duitsland, Nederland en Frankrijk respectievelijk 64,53, 58,36 en 9,54 €/MWh noteerden.

Ook de oliemarkt heeft de laatste maanden hoofdzakelijk een stijgende lijn te pakken. Aan het begin van het jaar stond de prijs nog rond 75 $/vat, maar deze dinsdag werd de 90 $/vat aangetikt. De Chinese olievraag neemt toe nu de economie verder opkrabbelt. Tegelijkertijd is de Russische raffinagecapaciteit fors gedaald door herhaaldelijke drone-aanvallen van Oekraïense kant.

Volgens de website van AGSI zijn de Nederlandse gasvoorraden op Tweede Paasdag voor het eerst sinds 6 november netto weer iets bijgevuld. Op Europees niveau was dat zowel op 23 als 30 maart al het geval. De Nederlandse vulgraad staat nu op bijna 53%, terwijl er EU-breed ruim 59% wordt genoteerd. De toenemende zon- en windkracht zorgt er de komende weken hoogstwaarschijnlijk voor dat er meer dagen gaan voorkomen waarop er gas geïnjecteerd wordt in de bergingen.

Nu we de winter achter ons gelaten hebben, begint in Noorwegen het onderhoudsseizoen voor de gasvelden en gasbehandelingsinstallaties. Op de website van de Noorse operator Gassco is te volgen welk onderhoud gepland staat, hoelang het duurt en hoeveel miljoen m3 er per dag wegvalt. In april staan er vooral werkzaamheden op stapel voor het Kårstø-veld. Richting het einde van de maand intensiveert het onderhoud, waarbij er tussen 26 en 30 april ca. 100 miljoen m3 per dag minder geëxporteerd wordt. De maximale exportcapaciteit is ca. 360 miljoen m3 per dag. Op het plaatje hieronder is te zien dat het zwaartepunt van de werkzaamheden zich zoals gebruikelijk in september bevindt.

Na een aantal frissere en regenachtige dagen klimmen de temperaturen richting het weekend naar ruim boven het langjarig gemiddelde. Zaterdag kan zelfs een ‘hitterecord’ gevestigd worden. Op 6 april 2020 werd een maximumtemperatuur van 23 graden Celsius genoteerd en de verwachtingen voor de komende 6 april bewegen ook die kant op. Vanaf medio volgende week zakt het kwik weer richting het langjarig gemiddelde. De verwachte windkracht is fors voor de komende weken, met alleen komende maandag een dip in de windproductie. In combinatie met minder bewolking en meer zon zorgt dit voor veel lagere EPEX-prijzen dan we deze week gezien hebben. Voor dit weekend wordt een gemiddelde EPEX-prijs van slechts 10 €/MWh voorzien en voor de volgende werkweek ca. 55 €/MWh. Op Europees niveau is het aanbod zeer ruim, aangezien o.a. in Duitsland en Frankrijk soortgelijke weersomstandigheden worden verwacht. Frankrijk profiteert bovendien van de bovengemiddelde beschikbaarheid van hun kerncentrales. Voor april staat dit gepland op 45,1 GW, maar liefst 6,5 GW boven het vijfjarig gemiddelde.

Daggas wordt voor de komende week rond 25 €ct/m3 ingeschat. Tot 18 april worden er nog zeker acht gevulde LNG-tankers verwacht bij de twee Nederlandse terminals. De LNG-ambities van Rusland lijken een flinke deuk op te lopen, nu de gasproductie bij de nieuwe Arctic LNG2-terminal vrijwel stil is komen te liggen. De afwezigheid van LNG-tankers die door het zee-ijs kunnen varen is hier hoofdzakelijk debet aan. De levering van drie LNG-tankers is inmiddels geannuleerd door de Koreaanse bouwer vanwege de sancties tegen Rusland. Het LNG-project heeft een beoogde capaciteit van 27 miljard m3/jaar. Rusland wil 20% van de LNG-markt in handen te hebben tegen 2030-2035, maar veel technologie en materiaal is momenteel alleen beschikbaar in landen die sancties tegen Rusland hebben afgekondigd.

De volgende marktvisie verschijnt op donderdag 11 april.