Gasprijzen bereiken het hoogste niveau in 14 maanden

• Korte termijnprijzen gas boven de 50 ect/m³
• Nieuwe LNG terminal Plaquemines operationeel
• Nederlandse gasvoorraden voor 54% gevuld
• Noors onderhoud beperkt de exportcapaciteit gering in januari

2025 is van start gegaan met de hoogste gasprijzen in 14 maanden. Voor de contracten van februari en maart schoten de prijzen zelfs kortstondig omhoog naar 50 ect/m³. Dit is het gevolg van het stopzetten van de Russische gastoevoer via Oekraïne naar Europa op 1 januari 2025. Hoewel de prijzen nog steeds hoger zijn dan in 2024, zijn ze inmiddels gedaald naar ongeveer 47 ect/m³ voor februari en maart. De impact van deze ontwikkeling is echter beperkt, aangezien slechts 5% van de Europese gastoevoer via deze route kwam.

Europa wil het kleine tekort dat hierdoor ontstaat, opvangen door meer LNG in te kopen. Naar verwachting zal dit 7% meer zijn in januari t.o.v. januari 2024. Dit betekent echter wel dat Europa steeds afhankelijker wordt van de wereldwijde LNG-markt, waardoor het in concurrentie komt met andere landen, zoals China. Hierdoor zullen invloeden die de vraag daar doen stijgen ook de prijs die Europa betaalt voor LNG beïnvloeden.

De spread tussen de EAX (East Asian Exchange) en de TTF wordt steeds relevanter. Deze spread geeft aan of Europa of Azië meer betaalt voor LNG. Sinds de laatste marktvisie in week 50 is de spread verkleind van 1,55 ect/m³ naar 0,25 ect/m³ op 6 januari 2025. Dit betekent dat de prijzen in Azië over het algemeen nog steeds hoger zijn dan in Europa, behalve op 18 december, toen de TTF net boven de EAX stond. Als we rekening houden met het feit dat de reis naar Azië langer en dus duurder is, zien we dat de prijzen in Europa en Azië momenteel dicht bij elkaar liggen.

Dit principe geldt vooral vanuit LNG vanuit de V.S., waar de aanstaande president verlangt dat Europa o.a. meer LNG gaat afnemen. Met het recent openen van de nieuwe LNG terminal Plaquemines neemt de productiecapaciteit in de V.S. in ieder geval al wel toe. De eerste lading LNG vanuit deze faciliteit is inmiddels ook al onderweg naar Duitsland.

De Nederlandse gasopslagen
De Nederlandse gasvoorraden bevinden zich op dit moment op 53% van hun maximale capaciteit. Sinds 2011 was enkel in 2022 de gasvoorraad minder gevuld (toen 36%). Dit is het laagste percentages binnen de EU waar het gemiddelde op 70% ligt. De verwachting is dat de Nederlandse gasvoorraad voor 45% gevuld is op 1 februari 2025. 
Echter als we kijken naar de gasonttrekkingen sinds de laatste marktvisie in week 50, dan is te zien dat de gasvoorraad wekelijks gemiddeld met ongeveer 5 procentpunt afnam. Mocht deze trend zich doorzetten dan zal de gasvoorraad op 1 februari een stuk lager dan op 45% liggen. In ieder geval lijkt het erop dat de Europese doelstelling van een 47% vulgraad voor Nederland op 1 februari niet behaald gaat worden.

Het gevolg van deze lage gasvoorraad is inmiddels al een tijdje zichtbaar. De zomercontracten voor 2025 en 2026 worden nog steeds verhandeld tegen een hogere prijs ten opzichte van de wintercontracten voor 2025 (ongeveer 2 ect/m³) en 2026 (ongeveer 1,5 ect/m³). Hierdoor blijft het financieel onaantrekkelijk om de gasvoorraden in de zomer bij te vullen.

Elektriciteit
Ook op de elektriciteitsmarkt waren schommelingen zichtbaar. Het jaar begon met een gemiddelde baseload EPEX-prijs van 35,7 €/MWh, maar deze steeg snel naar niveaus rond de 110 €/MWh door een afname in windkracht. Dit is ook de gemiddelde prijs die we de afgelopen dagen voornamelijk hebben gezien. Minder windkracht betekende een lagere productie van elektriciteit uit windenergie, waardoor de prijs omhoogging. De verwachting is dat hier binnenkort verandering in komt (zie vooruitblik).

Voor de verdere termijnen is ook te zien dat de prijzen met 10%-15% zijn gedaald t.o.v. de vorige marktvisie (afhankelijk van het contract). De voornaamste oorzaken hiervan zijn dat gedurende december en begin van dit jaar er meer wind stond waaruit ook meer duurzame energie is opgewekt. Daarnaast was de vraag eind december ook iets lager dan aan het begin van de maand. Deze combinatie heeft een drukkend effect gehad op de prijzen.

Emissierechten
Sinds 1 januari is de prijs van het emissierechtencontract voor december 2025 gestegen naar ongeveer 72 €/ton, het hoogste niveau sinds eind zomer 2024. Ter indicatie, in de vorige marktvisie verhandelde dit contract voor ongeveer 70 €/ton maar was deze daarna eerst nog gezakt tot rond de 65 €/ton. De belangrijkste oorzaken van deze stijging zijn de recente toename van de gasprijzen en de lage liquiditeit op de markten tijdens de feestdagen.

De weersverwachting voorspelt dat de temperatuur in Nederland deze en volgende week rond tot net onder het gemiddelde zal liggen. Deze week wordt gekenmerkt door sterke wind, die naar verwachting tegen het einde van volgende week zal afnemen tot een zwakke wind. Daarnaast wordt verwacht dat de opwekking uit zonne-energie vanaf het einde van volgende week zal dalen. Hierdoor zal de productie uit hernieuwbare energiebronnen tegen het einde van volgende week waarschijnlijk afnemen.

Nederland verwacht in totaal nog 4 LNG schepen voor 21 januari 2025.

Tot en met eind januari zal er dagelijks minder Noors gas komen variërend van 15 tot 35 miljoen m3. Dit komt voornamelijk door gepland jaarlijks onderhoud.