Weekvisie
Gasprijs voor aankomende winter nu ook onder druk
19 mei 2023 door Redactie EnecoSamenvatting:
- Prijs van daggas en frontmaand door de 30 cent-grens gezakt
- LNG aanvoer dit jaar verdubbeld, Noorse gasaanvoer juist bijna gehalveerd
- Gasvoorraden houden vultempo vast
- Productie uit zon drukt EPEX spotprijs omlaag en beweeglijke onbalans
- Prijs van daggas en frontmaand door de 30 cent-grens gezakt
- LNG aanvoer dit jaar verdubbeld, Noorse gasaanvoer juist bijna gehalveerd
- Gasvoorraden houden vultempo vast
- Productie uit zon drukt EPEX spotprijs omlaag en beweeglijke onbalans
Terugblik gas
Frontmaand gas onder de 30 centDe prijsdaling op de TTF gastermijnmarkt zette de afgelopen week gestaag door. Daggas en de frontmaand juni handelden een week geleden nog rond de 34 €ct/m3. Gisteren (Hemelvaartsdag) zakten ze door grens van 30 cent en sloten de dag net boven de 29 €ct/m3. Dat is een verdere daling van ongeveer 15% in een week tijd. Het was tevens voor het eerst in bijna 2 jaar tijd dat de frontmaand onder de 30 €ct/m3 verhandeld werd.
Prijsverschil tussen zomer en winter is afgenomen
Het beeld van de afgelopen periode was vooral dat de korte termijnprijzen (komende zomermaanden) harder daalden dan de termijnprijzen voor de middellange termijn (winter 23/24 tot en met winter 24/25). Het gevolg was een steeds groter wordend prijsverschil (zogenaamde spread) tussen deze zomer en de komende winter. Dit effect is goed zichtbaar in de spread tussen gascontract voor het 3e kwartaal 2023 en het 1e kwartaal van 2024. Aan het begin van dit jaar handelden beide nog rond hetzelfde niveau, dus de spread tussen beide was rond de 0 (hoewel het prijsniveau van 80 €ct/m3 natuurlijk wel substantieel hoger was dan nu). Sindsdien liep deze spread gestaag op. Begin april was het prijsverschil opgelopen tot ongeveer 10 €ct/m3. Vorige week donderdag (11 mei) was Q1-24 zelfs 21 €ct/m3 duurder. Het Q3-23 contract handelde toen namelijk voor 36 €ct/m3 en Q1-24 noteerde toen ruim 57 €ct/m3. Sinds vorige week lijkt de markt echter ook meer vertrouwen te krijgen voor de komende winter. Dat zien we ook terug in de spread tussen de genoemde kwartalen. Deze is de afgelopen handelsdagen afgenomen en lag halverwege deze week rond de 17 €ct/m3, wat nog altijd fors te noemen is.
Prijzen voor 2024 het meest gedaald
De handelstermijnen voor 2024 zijn het meest in waarde gedaald. Jaarblok 2024 noteerde op Hemelvaartsdag bij het slot net onder de 49 €ct/m3, een daling van 6,5 €ct/m3 in een week. Opvallend is dat het prijsverschil in de onderliggende kwartalen van 2024 ook kleiner is geworden. Tussen Q1-24 en Q2-24 zit momenteel nog een verschil van ongeveer drie cent per m3. De prijscurve voor 2024 is daarmee een stuk vlakker geworden.
Ook bij de termijnprijzen van elektriciteit daalde 2024 het hardst. Het baseload jaarcontract noteert momenteel rond de 122 €/MWh. De daling is procentueel gezien minder groot dan bij gas, maar een week geleden stond er voor dit contract nog 133 €/MWh op het scherm.
Voor de verdere jaren (2025 t/m 2027) is de prijsbeweging bij zowel de gas- als elektriciteitscontracten ook licht dalend. De prijzen voor deze jaarcontracten schommelden al enkele weken in een smalle band op en neer. Maar ook op deze prijzen lijkt de forse daling op de kortetermijncontracten effect te krijgen. Voor gas handelen de genoemde jaren op respectievelijk 45, 36 en 31 €ct/m3. Voor elektriciteit op respectievelijk 118, 106 en 96 €/MWh.
EPEX- en onbalansprijzen
Het verschil tussen een bewolkte en zonnige dag was deze week weer goed zichtbaar in de EPEX spotprijs. Afgelopen maandag was het namelijk een bewolkte dag en ook de enige dag deze week waarop de elektriciteitsproductie door zonnepanelen bleef steken op maximaal 8 GWh. Dit had direct zijn weerslag op de EPEX spotprijs. Maandag was namelijk de enige dag dat de gemiddelde EPEX spotprijs boven de 100 €/MWh uitkwam. De uurprijzen lagen die voor deze dag tussen de 87 en 143 €/MWh.Ter vergelijking: afgelopen woensdag en donderdag was de productie uit zon om 10 uur al 8 GWh en was rond 14 uur zelfs opgelopen tot 14 GWh. Dat was hoger dan de totale binnenlandse afname, het overschot werd geëxporteerd. Tegen 18 uur daalde de productie pas weer onder de 8 GWh. De EPEX uurprijs lag daardoor voor woensdag tussen 12-16 uur rond nul. Dit drukte de gemiddelde spotprijs naar de 75 €/MWh. Tijdens Hemelvaartsdag leidde de lagere elektriciteitsvraag tot 11 en 18 uur tot een zeer grillig verloop van de onbalansprijs. Deze zakte met grote regelmaat weg naar -800 €/MWh. Opvallend genoeg was het overschot blijkbaar niet zodanig dat Tennet noodvermogen hoefde af te roepen om het net in balans te houden.
Gasvoorraden houden vultempo vast door grote LNG aanvoer
Ondanks dat er vanwege het Noorse onderhoud minder gas naar het vaste land komt, bleef het vultempo van de gasvoorraden in Nederland en Duitsland goed op peil en zelfs licht hoger dan een week geleden. De Nederlandse vulgraad is inmiddels bijna 65%. Bij onze oosterburen is de vulgraad de 70% inmiddels gepasseerd. Dat betekent in beide gevallen een toename van ruim 1,5 procentpunt in een week tijd.
Het goede gasaanbod is met name te danken aan de LNG aanvoer. Vergeleken met de afgelopen drie jaren is het volume aan LNG in de Nederlandse gasimport verdubbeld. Sinds begin dit jaar is er gemiddeld 52 miljoen m3 per dag in het gasnet ingevoed.
Opvallend is bovendien dat er dit jaar vanuit Noorwegen beduidend minder gas onze kant op stroomt: tot nu toe gemiddeld 22 miljoen m3 per dag, terwijl dit over de afgelopen drie jaar gemiddeld 39 miljoen m3 was. Hier is dus sprake van bijna een halvering.
Steenkool, olie en emissierechten
De dalende trend van de steenkoolprijs hield ook de afgelopen week aan en lijkt zelfs te versnellen. Dinsdag is de prijs voor jaarcontract 2024 voor het eerst sinds de Russische inval in Oekraïne (eind februari 2022) onder de 110 105 zelfs aangetikt.
De olieprijs lijkt in wat rustiger vaarwater te zijn beland. Na de prijsdalingen aan het begin van deze maand, bewoog Brent olie in de afgelopen handelsdagen met beperkte bewegingen op en neer tussen de 74 en 77 $/vat. Mogelijk dat de prijsdaling is afgeremd doordat het Internationaal Energie Agentschap (IEA) de wereldwijde vraag voor dit jaar naar boven heeft bijgesteld. De verwachte vraag voor 2023 wordt ingeschat op gemiddeld 102 miljoen vaten per dag (een stijging van 2% ten opzichte van 2022). Daarnaast kwam het bericht dat de Verenigde Staten hun strategische olievoorraden vanaf augustus weer gaan aanvullen met omgerekend 3 miljoen vaten van 159 liter.
Ook de prijs van emissierechten heeft in de afgelopen week in een beperkte bandbreedte bewogen. Het Dec-23 contract ondervond steeds weerstand bij de 90 €/ton. Elke keer als deze prijs in zicht komt, volgt een daling van 2 tot 3 euro naar de onderkant van de bandbreedte. Bij de opening van de markt vandaag (vrijdag 19 mei) stijgen de EUA-rechten toch tot bijna 91 $/ton.
Visie voor de komende week:
Het Noorse onderhoud heeft het hoogtepunt bereikt. Momenteel is er circa 150 miljoen m3 per dag minder beschikbaar. Het Noorse Norne-veld heeft een verstoring, maar de verwachting is dat dit begin volgende week verholpen is. De planning laat zien dat het onderhoud gedurende de maand juni gestaag minder wordt en dat er in juli weer volop gas uit Noorwegen beschikbaar is.De weersverwachting laat voor de komende twee weken (eindelijk) een oplopende temperatuur zien. Ook LNG blijft naar Europa komen. Tot eind mei worden er alleen al voor Nederland negen schepen verwacht. Allemaal zijn ze afkomstig uit de Verenigde Staten. De markt heeft vertrouwen dat de gasvoorraden tijdig aangevuld kunnen worden. Het huidige prijsverschil met de wintermaanden maakt het voor de exploitanten interessant om nu gas te kopen en voor de winterperiode te verkopen. Het is daardoor aannemelijk dat de neerwaartse prijsdruk op daggas en op de tijdvakken tot en met de komende winter zal aanhouden.
Ook voor de spotprijs van elektriciteit verwacht de markt aanhoudende prijsdruk. Voor het komende weekend wordt momenteel uitgegaan van nog geen 40 €/MWh gemiddeld. En voor levering volgende week handelt baseload rond 80 €/MWh.
