Gasmarkt onzeker door sterke stieren en beren

• De stieren worden gevoed door de uitloop van Noors onderhoud en de mogelijke stakingen in Australië; de beren door de volle gasvoorraden
• Warm en zonnig weer bepaalt de spotprijzen elektriciteit
• Prijs van CO2 emissierechten en steenkool omlaag, olieprijs omhoog
• Komende week overgang naar minder warm weer
• Voor het eerst sinds midden vorig jaar was het gasverbruik hoger dan een jaar geleden

De verwachting voor afgelopen week kwam uit: een onzekere markt die op dagbasis richting zoekt. De voorraden zijn vrijwel vol (Nederland: 95%, Duitsland 94%, Frankrijk 90%), een matige gasvraag, maar tegelijkertijd verlenging van de piek in het Noorse onderhoud en de aanhoudende stakingsdreiging bij de Australische LNG installaties van Chevron. Per saldo hebben de ‘beren’ afgelopen week gewonnen: de prijzen voor de leveringstijdvakken t/m jaar 2024 zijn met 3 tot 4 ct/m3. Maar de beweeglijkheid was groot: op de meeste dagen was de prijsbeweging gedurende de handelsdagen rond vier cent per kuub.

Zowel staking als hervatting Noorse aanvoer uitgesteld

Gistermiddag (woensdag) kwam het bericht dat de staking bij de Chevron LNG installaties die voor vandaag was aangekondigd, uitgesteld is naar vrijdag. Dit leidde tot een prijsdaling van ca 4 ct/m3 op de korte termijnprijzen. Dat was positief nieuws na de berichten over onverwachte storingen en uitloop van groot onderhoud aan de Noorse Troll- en Dvalin- en Aasta Hansteen-veld. De Noorse netbeheerder Gassco kondigt nu aan dat de gasstroom vanuit Noorwegen op 10 en 11 september fors zal toenemen. Dat de markt nauwelijks reageerde op deze berichten doet vermoeden dat de markt hier al op gerekend had. De realiteit is namelijk ook dat als de Noorse aanvoer met 200 mln m3 per dag zou herstellen, het op dit moment de vraag is waar dat gas naartoe moet. De vraag is gematigd en de voorraden zitten vrijwel vol. De aanvoer van LNG begint al af te remmen omdat er niet meer gas nodig is. De voorraden hoefden afgelopen week ondanks de lage Noorse aanvoer niet te leveren.

Prijsverhoudingen gas

De trendmatige daling van de gasprijs voor oktober23 sinds 1,5 week heeft er toe geleid dat de TT prijs bijna 10 ct/m3 lager is dan de LNG prijs in Azië voor dit tijdvak. De prijs voor de tijdvakken in de rest van winter23 liggen 3-4 ct/m3 lager dan de LNG prijs in Azië (bv het eerste kwartaal 2024 noteerde hier gisteren einde dag ruim 50 ct/m3, LNG in Azië noteerde vannacht ca 54 ct/m3). Voor de verderop gelegen leveringsperiodes liggen de prijzen van TTF en Azië vrijwel gelijk.
In West- en Midden-Europa liggen de gasprijzen vrijwel op hetzelfde niveau. De daggasprijs ligt wat lager dan de oktober-prijs, voor de daarop volgende maanden ligt de prijs minstens 10 ct/m3 hoger. Enige opvallende punt is dat de Franse daggasprijs momenteel ca 1 ct/m3 lager ligt dan in omringende landen. Dat zou je niet verwachten omdat Frankrijk het enige land is dat nog substantieel voorraden aan het vullen is.

De basisgrondstoffen reageren vooral op economisch nieuws en de reactie van producenten op dit nieuws. Afgelopen week domineerden de berichten over de milde recessie in de EU die er nu echt is en de alsmaar tegenvallende economische groei in China. De VS komt er in de berichten beter vanaf, dit leidde tot een versterking van de dollar versus de euro (1 euro is nog maar 1,07 dollar waard). De prijs van CO2 emissierechten heeft onder invloed van dit nieuws haar wat twijfelende daling afgelopen week voortgezet. De prijs voor dec-23 was gisteren einde dag 83,7 €/ton, ofwel ruim 2 €/ton lager dat een week geleden en nadert de onderkant van de prijsbandbreedte die sinds begin dit jaar net boven de 80 €/ton ligt. Ook de oprijs van steenkool kwam omlaag: het jaarcontract 2024 zakte van 130 naar 122 $/ton. De 130-grens waar de prijs tegenaan hikte is dus weer een eindje uit zicht.

De olieprijs steeg juist, oktober 23 handelde gisteren voor het eerst in ruim een jaar boven 90 /vat en dat lukt ze goed dus. Daarnaast zitten we in het orkaanseizoen dat altijd zorgen met zich meebrengt voor olie export uit de Golf van Mexico.

Lange termijnprijzen licht dalend of stabiel

De prijzen voor de termijncontracten voor gas en elektriciteit vanaf de zomer 2025 zijn stabiel of licht dalend. Gevolg is dat de sparkspreads voor 2025 weer wat stijgen en de warmtekosten uit de WKK dalen. Voor de sparkspread van de gascentrales en de sparkspread van de kolencentrales geldt hetzelfde, want hun inputs (gas, kolen en CO2 emissierechten) zijn gedaald.
We zien dat de markt haar zorg steeds verder in de tijd verschuift. Winter 2024 was als duurder van winter 2023, maar nu zien we winter 2025 en winter 2026 ook steeds meer omhoog kruipen. Dit reflecteert de prijsvorming van LNG in Azie.

Spotprijzen elektriciteit volgen het weer

De omslag naar warm zomerweer afgelopen week is terug te zien aan de spotprijzen. De wind nam af, de zonneschijn en temperatuur namen toe. We zien een prijspatroon dat we eind juni – begin juli ook zagen: doordeweeks overdag EPEX uurprijzen van 60-80 euro/MWh, in de avond oplopend naar boven 150 euro/MWh. In de nacht 80-100 euro/MWh. In het weekend zien we overdag EPEX uurprijzen tussen 0-40 euro/MWh en in avond en nacht tussen 80-120 euro/MWh. Negatieve prijzen zijn er niet met zo weinig wind.
De onbalans elektriciteit is de laatste week ook vrij stabiel. Opvallend is dat er bijna iedere dag wel een blok van ca 1 uur is waarin er blijkbaar behoorlijk tekort is. Soms ‘s morgens, soms ‘s avonds. Dan schiet de onbalansprijs ineens fors omhoog. Dinsdagavond heeft tennet tijdens zo’n blok noodvermogen opregelen afgeroepen.
De relatief beperkte verschillen in uurprijzen zien we terug in de regelprijzen. De contractprijzen voor noodvermogen en regelvermogen zijn sinds midden augustus ronduit mager. De beschikbaarheidsvergoeding voor noodvermogen afregelen was al laag, maar komt op werkdagen nu nog zelden boven 4 euro/MWh uit. Ook in het weekend is het niet meer dan 10 euro/MWh. Afregelen noteert rond 10 euro/MWh, ook lager dus. De capaciteitsvergoedingen voor regelvermogen noteren rond het dubbele van noodvermogen, fors lager dus.

Tot en met maandag is het zonnig en warm zomerweer. Daarna krijgen we onweer en vervolgens licht wisselvallig weer met vrij normale temperaturen. De windkracht zal wat toenemen en er is nog behoorlijk wat zon. Baseload elektriciteit voor dit weekend handelt momenteel rond 80 euro/MWh, voor volgende week op ruim 90 euro/MWh. Gematigde prijzen dus, waarbij in het weekend geen negatieve prijzen verwacht worden door een hoge koelvraag en weinig wind. Tijdens de weersomslag zullen de onbalansprijzen feller bewegen, wat hopelijk de capaciteitsprijzen voor noodvermogen wat verhoogt.

De ontwikkeling van de daggas- en oktoberprijs hangt sterk af van het Noorse onderhoud en de gasvraag. We zien hierin een opvallende beweging: zowel in Duitsland als in Nederland was het gasverbruik in de laatste week van augustus hoger dan het verbruik vorig jaar in die week. Dit is voor het eerst in een jaar tijd. De komende weken zal duidelijk worden of er echt een kentering in het gasverbruik is. De LNG prijs in Azië zal sterk beïnvloed worden door wel of niet staken in Australië. Als er wel een staking komt, zal de TTF prijs voor de maanden na oktober moeten stijgen; anders komt er geen LNG meer. Gaat de staking toch niet door, is wellicht ruimte voor prijsdaling.