Gasmarkt nog steeds op zoek naar richting

• Termijnprijzen gas stabiel
• Europese gasvulling volgt niveau 2023
• Afgelopen dagen een recordproductie aan zonne-energie 
• Grote prijsverschillen door technische storing bij EPEX SPOT 
  
   

De afgelopen twee weken zijn er beperkte prijsbewegingen waargenomen op de termijnmarkt voor gas. De markt vertoont geen duidelijke richting, waarmee de gasmarkt de trend vanaf eind mei voortzet. De grootste volatiliteit binnen de gasmarkt is zichtbaar bij de kortetermijncontracten. In de afgelopen weken bewogen deze in een smalle bandbreedte van circa 2 ect/m³ op en neer. Deze bandbreedte ligt momenteel tussen de 33 en 35 €ct/m³.

De problemen bij het Australische Wheatstone LNG platform zijn sinds het begin van deze week verholpen, waardoor de productie weer op volle capaciteit beschikbaar is.

De termijnprijzen voor de komende winter volgen een vergelijkbare handelsbeweging en worden verhandeld op hetzelfde niveau als eind mei, rond de 40 ect/m³. Het duurste kwartaal, Q1 2025, handelt ongeveer 3 ect/m³ hoger dan het Q4 2024 contract. Namelijk voor 41 ect/m³. De opgaande middellange termijntrend sinds eind februari is nog wel intact. Mogelijk dat de markt de start volgende week, na de start van het derde kwartaal, een richting kiest. Tot nu toe is de prijsbeweging zijwaarts.

In de tussentijd is de EU akkoord gegaan met het 14e sanctiepakket tegen Rusland. In dit pakket zijn maatregelen getroffen die de LNG sector raken, bijvoorbeeld tegen LNG projecten die nog in aanbouw zijn. Het belangrijkste onderdeel is een restrictie op het verder doorvoeren van Russische LNG die in een Europese haven is aangekomen. Dit vindt voornamelijk plaats als LNG in speciale ijsbreker schepen wordt vervoerd naar Europese havens. Vandaar wordt het dan overgeheveld naar een conventionele LNG schip voor verder transport naar bijvoorbeeld Azië. Als de speciale ijsbreker de hele route naar Azië moet afleggen, heeft dat een grote impact op de beschikbaarheid ervan. 

Europese gasvoorraden 
De Europese gasvoorraden zijn de afgelopen weken tot ruim 75 procent gevuld, terwijl de Nederlandse gasvoorraden voor meer dan 67 procent gevuld zijn. Hiermee lijkt de Europese gasvoorraad de vulgraad van vorig jaar te volgen, wat betekent dat de gasvoorraden in september voor 90% gevuld zullen zijn. De Nederlandse gasvoorraden blijven iets achter op dit niveau. Dat komt vooral doordat de locaties Norg en Grijpskerk sinds kort niet verder worden aangevuld. Van de drie grote locaties wordt dus alleen Bergermeer verder aangevuld.

Noors onderhoud
Er vindt momenteel beperkte onderhoudswerkzaamheden plaats aan het Noorse gassysteem. Er blijft zo nu en dan sprake van kleine ongeplande verstoringen. De capaciteit is al enkele weken ongeveer 90% van het maximum. Dat betekent rond de 330 miljoen m³ per dag. Voor de aankomende zomerperiode zijn er een beperkt aantal geplande onderbrekingen in de Noorse aanvoer. Het merendeel van deze werkzaamheden zal pas vanaf september starten.

Prijsontwikkelingen op de elektriciteitsmarkt
De prijsontwikkelingen van elektriciteit op de termijnmarkt worden vooral beïnvloed door de prijsvorming van CO₂-emissierechten en gas. Opvallend is dat, in tegenstelling tot gas, de termijnprijzen voor elektriciteit de afgelopen twee weken licht verder zijn gedaald. Dit patroon werd twee weken geleden ook waargenomen. Het termijncontract voor juli 2024 is met ongeveer 2 €/MWh gedaald tot 67 €/MWh, terwijl dit contract eerder deze maand nog verhandeld werd voor ruim 78 €/MWh, Voor verdere termijnen is het prijsverschil aanzienlijke kleiner. Zo handelde het jaarcontract voor 2026 begin deze maand voor circa 83 €/MWh en momenteel rond de 80 €/MWh.

Een vergelijkbare handelsbeweging is zichtbaar in de markt voor EU-emissierechten (EUA). Het leidende contract in deze markt, het December-2024 contract, is sinds begin juni gedaald van circa 75 €/ton naar 67 €/ton. Hiermee worden CO2-emissierechten momenteel verhandeld op hetzelfde niveau als begin mei dit jaar.

Het afgelopen jaar heeft Europa een recordhoeveelheid van meer van 16 GW aan nieuw windvermogen geïnstalleerd. Desalniettemin blijft de Europese Unie achter op haar gestelde doelstellingen voor 2023. Deze doelstelling vereist een minimale jaarlijkse plaatsing van 40 GW aan windturbines, als onderdeel van het streven naar een aandeel van 42,5% hernieuwbare energie. Om dit te bereiken, wordt een totaal windvermogen van 500 GW geschat. WindEurope, de brancheorganisatie voor windenergie, blijft echter optimistisch over de toekomst en is van mening van de Europese doelstellingen binnen handbereik liggen.

De windindustrie heeft de afgelopen jaren te kampen gehad met uitdagende omstandigheden en had dringend steun nodig. Deze steun heeft met name betrekking gehad op het verkrijgen van vergunningen voor windparken, waar sinds 2023 een versnelling merkbaar is.

Nederland heeft aanzienlijke vooruitgang geboekt in het afgelopen jaar wat betreft het aandeel windenergie op zee. Volgens gegevens van Windstats is het geïnstalleerde vermogen in Nederland gestegen van 2460 MW naar 4478 MW. Op het gebied van windenergie op land is 500 MW toegevoegd.
Duitsland heeft ondanks de obstakels, zoals achterblijvende installatiesnelheden, een tender uitgeschreven voor 5,5 GW aan offshore windenergie. Het biedvenster loopt tot 1 augustus voor drie locaties in de Noordzee. Desondanks blijft de interesse van ontwikkelaars hoog.

Voor de komende dagen worden in noordwest Europa temperaturen boven het seizoengemiddelde verwacht. Daarna zullen de maximumtemperaturen dalen tot onder het klimaatgemiddelde en zal de kans op neerslag toenemen. Deze weerveranderingen weerspiegelt zich in de verwachte EPEX-prijs voor dit weekend, welke wordt geschat op gemiddeld 50 €/MWh. Voor de komende week wordt een gemiddelde prijs van 70 €/MWh verwacht, wat iets hoger is dan de gemiddelde prijs van de afgelopen dagen.
Het gasaanbod blijft goed vanuit zowel Noorwegen als van LNG Tot 13 juli worden nog negen LNG-schepen verwacht op de Nederlandse terminals. De gasmarkt heeft de laatste tijd relatief gespannen gereageerd op nieuws over ongeplande werkzaamheden en andere geopolitieke ontwikkelingen. Naar verwachting zal deze volatiliteit in de komende periode aanhouden. Mogelijk dat de start van een nieuwe maand/kwartaal de markt in beweging zet.