De termijnprijzen van gas naar verwachting minder volatiel

• Gasvoorraden afgelopen week verder aangesproken
• Europese gasvraag onder het vijfjarig gemiddelde
• Olieprijzen op het laagste niveau sinds juli
   

De eerste koudegolf van het seizoen heeft Europa bereikt wat de vraag naar warmte heeft doen toenemen. Dit zou de gasprijzen omhoog moeten sturen, desondanks zijn de gastermijnprijzen juist gedaald. De meeste gastermijnprijzen zijn gedaald in de afgelopen week, met uitzondering van TTF jaar 2026, die licht is gestegen. Vorige week handelde de TTF daggasprijs nog voor 41,6 euro/MWh, momenteel handelt die voor 39,1 euro/MWh. Deze daling laat zowel de anticipatie op het koude weer, wat vorige week al was voorspeld, als het vertrouwen in het aanbod zien. Dit vertrouwen komt mede door een goed Noors aanbod, goede LNG-aanvoer en de op voorhand goed gevulde gasvoorraden. 

De gasvoorraden in Europa zijn de afgelopen week verder gedaald, tot net onder de 93%. Verder is de Nederlandse gasvoorraad gedaald tot net iets onder de 91%. De koude temperaturen van de afgelopen week hebben ervoor gezorgd dat de Europese gasvoorraden zijn afgenomen. 
Waar de EPEX-prijzen aan de hoge kant zijn, zijn alle OTC-prijzen gedaald ten opzichte van 30 november. Deze afname is het gevolg van de stabiele elektriciteitsproductie uit kernenergie in Frankrijk en de gedaalde emissierechtenprijs.

Europese gasvraag onder het vijfjarig gemiddelde
In november lag de gasvraag in Europese landen bijna 19% onder het gemiddelde ten opzichte van het gemiddelde in 2017-2021. Vooral door de groei van groene energieproductie, waardoor er minder stroom door middel van gas moet worden opgewekt. Desondanks liet de totale gasvraag voor de afgelopen twee maanden een toename zien in vergelijking met vorig jaar, deze groei komt vooral door een toename in industriële en commerciële consumptie.

Binnen de industriële sector groeide de vraag met 9,7%, terwijl de vraag bij commerciële consumptie met meer dan 11% groeide. De gasvraag voor stroomproductie daalde echter met 17%.
De Duitse gasconsumptie daalde 8%, voornamelijk door bezuinigingen in de industriële en commerciële sector, maar steeg binnen de energiesector met meer dan 13%. Groot-Brittannië zag een stijging van 4,4% in de gasvraag op jaarbasis, maar bleef toch 16% onder het vijfjarig gemiddelde. 

Nationaal Plan Energiesysteem
Het definitieve Nationaal Plan Energiesysteem is nu officieel goedgekeurd. In juli werd een conceptversie van dit plan gepresenteerd door minister Jetten. Naar aanleiding van ontvangen feedback zijn er een aantal aanpassingen doorgevoerd. Volgens de minister behoren de voornaamste wijzigingen tot:

• het verduidelijken dat Nederland niet streeft naar het maximaliseren van het energiesysteem.
• de erkenning van het belang van blauwe waterstof (waterstof gemaakt van fossiele brandstoffen) in de overgang naar groene waterstof. Dit omdat de ontwikkeling van de markt voor groene waterstof afhankelijk is van blauwe waterstof, zal blauwe waterstof een cruciale rol spelen tijdens de transitiefase.
• het benadrukken dat de energietransitie niet alleen een technische aangelegenheid is, maar ook een maatschappelijk vraagstuk. Om een succesvol klimaatneutraal energiesysteem te bereiken, zijn rechtvaardigheid, betaalbaarheid en participatie van essentieel belang.

Het Nationaal Plan Energiesysteem wordt elke vijf jaar herzien en kan tussentijds hooguit eenmaal worden bijgewerkt om significante ontwikkelingen te kunnen incorporeren.

De afgelopen week vertoonden de CO₂-emissierechten verdere dalingen. Op 30 november was het Dec-23 contract nog gewaardeerd op 70,8 dollar per ton, maar momenteel wordt het verhandeld voor 68,7 dollar per ton. Dit prijsniveau was voor het laatst gezien in september van het vorige jaar.

In tegenstelling hiermee lijkt de dalende trend voor steenkool niet door te zetten. Het contract voor 2024 wordt momenteel verhandeld voor ongeveer 110 dollar per ton, terwijl het een week eerder nog op 108 dollar per ton stond.

OPEC+ heeft een overeenkomst bereikt om de olieproductie verder te beperken. Afgelopen week kondigden de OPEC+-landen aan dat ze het huidige aanbod met meer dan 2 miljoen vaten per dag zullen verminderen, waarbij Saudi-Arabië ongeveer de helft van deze verlaging op zich neemt. Hoelang deze productieverlagingen worden gehandhaafd, is afhankelijk van de marktomstandigheden. Tot dusver lijken de OPEC+ landen er niet in te slagen de olieprijzen te verhogen, deels als gevolg van het gebrek aan vertrouwen in de gemaakte afspraken. De vraag is nu in hoeverre de beloofde productiebeperkingen daadwerkelijk zullen worden doorgevoerd.

Afgelopen dinsdag daalden de olieprijzen naar het laagste prijsniveau sinds juli. Op dit moment wordt een vat Brent-olie verhandeld voor ongeveer 75,9 dollar per vat.

EPEX  en onbalansmarkt
Vanwege de lage temperaturen zijn de gemiddelde EPEX-prijzen nog steeds aan de hoge kant t.o.v. het jaargemiddelde. In de afgelopen week varieerden de EPEX-uurprijzen op werkdagen doorgaans tussen 79 en 178 euro/MWh. De prijzen in het weekend waren niet lager dan de prijzen doordeweeks met gemiddelde prijzen van boven de 100 euro/MWh. Dit kwam vooral door de vrijwel windstille en donkere omstandigheden.

Afgelopen zondag was er een uitval bij de kerncentrale van Borsele, wat resulteerde in een verlies van 485 MW. Gelukkig kon dit worden opgevangen dankzij voldoende flexibel regelvermogen, waardoor de impact op de markt beperkt bleef. Er was slechts één piek in de onbalansmarkt, die plaatsvond rond 15:15 uur en opklom tot meer dan 1800 euro/MWh.

Voor de aankomende dagen wordt regen met mildere temperaturen verwacht, terwijl de wind verder iets aantrekt en er beperkt zon zal zijn. Zaterdag wordt windkracht 5 op land verwacht. 

Naar verwachting zullen we het koude weer binnenkort achter ons laten; Vanaf vrijdag worden aanzienlijk mildere temperaturen verwacht, en vermoedelijk zullen we de gehele maand december met temperaturen blijven die bovengemiddeld zijn voor het seizoen. 

Er worden voor 20 december nog 4 LNG schepen verwacht op de Nederlandse terminals in Rotterdam en de Eemshaven. Met de stabiele toevoer van LNG en via pijpleidingen, en mildere temperaturen lijkt het erop dat we een kalme week tegemoet gaan. 

De hogere temperaturen vanaf vrijdag worden veroorzaakt door de aantrekkende wind vanuit het zuiden/westen. In de loop van volgende week zwakt de wind naar verwachting weer iets af. Voor dit weekend wordt een gemiddelde EPEX-prijs rond 55 €/MWh verwacht en voor de weekdagen daarna rond 90 €/MWh.