De termijnprijzen van gas en elektriciteit blijven volatiel

• Kans klein dat lekkage aan Balticonnector sabotage is geweest
• Dagvooruit gasprijs nadert de prijs van het november contract
• Vulgraad Europese gasvoorraden op gemiddeld 99%
• Steenkoolprijs omlaag nu de temperatuur iets boven het langjarig gemiddelde is

De aanhoudende onzekerheid in de markt zorgde er de afgelopen week voor dat de prijsvorming voor de kortetermijncontracten behoorlijk volatiel was. Gedurende de handelsdagen was een prijsbeweging van 3 €ct/m3 eerder regel dan uitzondering in deze contracten. Het november contract op TTF werd vorige week donderdag in de loop van de handelsdag op het laagste punt nog verhandeld voor circa 46 €ct/m3. Vrijdag ochtend was dit op een gegeven moment opgelopen naar  ruim 51 €ct/m3. Een verschil van ruim vijf cent, ofwel 10 procent.

Met het ingaan van de laatste week van de maand oktober leken de gasprijzen voor de kortere termijn (tot en met Q1 2025) te dalen. Afgelopen dinsdag (24 oktober) daalden de prijzen voor deze contracten in de middag met 3 tot 4 €ct/m3.
Mogelijk was de genoemde daling het gevolg  van enige opluchting. Dinsdagmiddag  bereikte een geruststellend bericht de markt omtrent de mogelijke oorzaak van de schade aan de Balticonnector (de pijpleiding tussen Finland en Estland).  die twee weken geleden gemeld werd. Onderzoekers hebben in de buurt van het lek een anker gevonden. Het is inmiddels bekend dat een containerschip dat op dat moment in de buurt was een anker mist. Het is mogelijk dat dit door het schip over de zeebodem is gesleept en op die manier de schade heeft veroorzaakt. Dit maakt de kans kleiner dat het een sabotage actie is geweest.
 
De onzekerheid blijft aanhouden of de gasaanvoer de aanstaande winterperiode de vraag bij kan houden. Donderdagochtend is de genoemde prijsdaling tijdens de eerste uren van de handelsdag voor een groot deel al weer teniet gedaan.
Een opvallende ontwikkeling is te zien bij de dagvooruit gasprijs. Eind vorige week handelde deze nog circa 4 €ct/m3 onder die van het november contract. Nu de maand november dichterbij komt, is er bij de dagvooruit gasprijs een verdere stijging zichtbaar. Daardoor is het prijsverschil met het november contract af genomen tot ongeveer 1,5 tot 2 €ct/m3. De dagvooruit gasprijs kruipt daardoor gestaag richting de 50 €ct/m3.
 
Einde Noors onderhoud in zicht
Er vind de komende drie weken nog beperkt onderhoud plaats aan het Noorse gassysteem. Volgens de huidige planning loopt het laatste onderhoud medio november af. Het betreft echter nog slechts beperkte capaciteitsverlagingen. Daardoor zien we dat de totale Noorse gasaanvoer al enige tijd op of boven de 300 miljoen m3 per dag ligt. Begin deze week was er nog ongeplande uitval aan het Oseberg gasveld, maar dat zorgde voor een vermindering van ‘slechts’ 15 miljoen m3 per dag.
 
Gasvoorraad status
De LNG aanvoer naar de Nederlandse terminals momenteel er goed. Deze week wordt een record invoeding van LNG in het gasnet verwacht van meer dan 70 miljoen m3 per dag.
Daarnaast zorgde de licht hogere temperatuur in combinatie met meer wind tot een lager gasvraag. De totale Nederlandse gasvraag daalde deze week naar minder dan 100 miljoen m3 per dag.
Als gevolg van deze factoren (goed aanbod en lager vraag) konden de gasvoorraden in de achterliggende week verder worden aangevuld. De gemiddelde vulgraad van de Nederlandse gasopslagen is daarmee gestegen tot bijna 99%. Dat is overigens precies gelijk aan het Europese gemiddelde. Uit de data vanaf 2019 blijkt dat dit voor heel Europa in ieder geval in de laatste 5 jaar nog nooit zo hoog is geweest.
Enkele landen met een kleinere opslagmogelijkheid laten een iets lager vulgraad zien, maar alle landen hebben de 95% inmiddels wel bereikt. De ‘grootste vier’ (Duitsland, Italië, Nederland en Frankrijk) liggen netjes tegen het Europese gemiddelde van 99% aan.

In de afgelopen handelsweek was de prijsvorming van emissierechten weinig enerverend. De afgelopen twee maanden is er bij het Dec-23 contract sprake van redelijk stabiele prijzen in een bandbreedte van 79 tot 86  €/ton. Momenteel handelt dit contract aan de onderkant van deze band. 
 
Begin oktober steeg de steenkoolprijs van het 2024-contract voor het eerst sinds afgelopen mei door de 130 $/ton. Het contract tikte heel even de 140 $/ton aan. Nu de koudere periode van begin oktober achter ons ligt, is ook de steenkoolprijs weer aan een daling begonnen. Woensdagmiddag handelde het genoemde jaarcontract alweer op 126,5 $/ton.
 
De Brent-olieprijs liet vorige week een forse stijging zien tot bijna 94 $/vat. Dit was in reactie op de huidige spanningen in het Midden-Oosten. Doordat de situatie vooralsnog niet verder escaleert, zijn zorgen omtrent verstoringen in de olie aanvoer uit de regio afgezwakt. Dat leidde deze week tot een prijsdaling van bijna 10%. Woensdagmiddag noteerde een vat Brent olie namelijk weer onder de 87 dollar. Door de onrust blijft de olieprijs erg volatiel.
 
Prijsontwikkeling elektriciteit
De termijnprijzen van elektriciteit lijken de afgelopen week meer door de daling van de steenkoolprijs beïnvloed te zijn. De prijsdaling bij elektriciteit is daardoor groter dan bij gas voor dezelfde termijnen en is meer in lijn met de daling van steenkool. Het november contract is week-op-week bijna acht euro lager en noteerde woensdagmiddag rond de 110,5 €/MWh.
De jaarcontracten  jaarcontract 2024 en 2025 van elektriciteit zijn circa 4 tot 5 €/MWh lager dan vorige week, op respectievelijk 123,5 en 111,5 €/MWh.
 
Stabiele EPEX-spotprijs
Door de vrij constante weersomstandigheden van de afgelopen dagen (regenachtig, winderig en de temperatuur iets boven het langjarig gemiddelde), lieten de EPEX-uurprijzen ook weinig verrassingen zien. De gemiddelde spotprijs voor afgelopen maandag tot en met donderdag varieerde slechts van 115 tot 124 €/MWh. Maar ook tijdens de pieklasturen (8-20u) bleef de spreiding tussen deze dagen beperkt van 126 tot 137 €/MWh.
Tijdens de nachtelijke uren lag het uurprijs niveau rond de 100 €/MWh, in de ochtend- en avondpiek liep dit op tot ruim 150 €/MWh. De enige uitzondering hierop was maandag ochtend tussen 7 en 9 uur. Doordat er toen nagenoeg geen wind en de zon ook nog opgekomen was, waren deze twee uren met respectievelijk 173,6 en 198,4 €/MWh de enige uitschieters naar boven toe.

Het huidige wisselvallige weerbeeld blijft volgens de meest recente weersverwachting nog tot eind oktober aanhouden. Dat betekent een temperatuur van 1-3 graden boven het langjarig gemiddelde op een groot deel van het Europese continent.
Het komend weekend lijkt met name de wind aan te gaan trekken. Daardoor zal de gemiddelde EPEX prijs weer flink weg kunnen zakken. De markt verwacht voor het weekend gemiddeld rond de 50 tot 60  €/MWh. Dat is overigens vergelijkbaar aan die van het afgelopen weekend. De daaropvolgende doordeweekse dagen lijken ook in lijn te liggen met de huidige week. In de nacht EPEX uurprijzen rond de 100 €/MWh. En de duurste uren oplopen tot zo’n 150-175 €/MWh.
 
Ook voor de komende week is de LNG aanvoer prima. Er worden zeker vijf LNG-schepen verwacht bij de Nederlandse terminals van Rotterdam en in de Eemshaven. Daarmee kan de laatste resterende ruimte in de gasvoorraden wellicht nog opgevuld kunnen worden. Voor West-Europa lijkt de november maand gepaard te gaan met een lichte temperatuursdaling. Dat zal de huidige volatiliteit in de gasprijs niet weg gaan nemen.